LB: Grensarbeiders: Thuiswerken: Loonbelasting en Sociale Zekerheid: Update EU-Kaderovereenkomst Sociale Zekerheid

In dit nieuwsbericht informeren wij u over de laatste ontwikkelingen inzake het thuiswerken door grensarbeiders en de EU-Kaderovereenkomst Sociale Zekerheid.

Corona/thuiswerken/fiscaal/sociale zekerheid

In coronatijd hebben veel grensarbeiders thuisgewerkt. Lidstaten hebben een ‘no impact policy’ toegepast. Een dergelijk beleid houdt in dat het thuiswerken geen invloed heeft op de sociale zekerheidspositie van een werknemer die in een ander land woont dan waar de werkgever is gevestigd. De Europese Verordening inzake sociale zekerheid hanteert als basisregel dat werknemers die in twee of meer lidstaten werken sociaal verzekerd zijn in het woonland indien ze daar een substantieel gedeelte van hun tijd c.q. meer dan 25% werken. Werkgevers hebben dan veelal ook (afdracht)verplichtingen in het woonland van de desbetreffende werknemers.

Nederland heeft met België en Duitsland afspraken gemaakt over de gevolgen van het thuiswerken voor de heffing van loonbelasting en sociale zekerheid. Gedurende het tijdvak 11 maart 2020 tot en met 30 juni 2022 mochten de dagen waarop een werknemer uitsluitend vanwege coronamaatregelen thuis moest werken worden belast in het land waar de werknemer onder de normale omstandigheden zou hebben gewerkt.

Met betrekking tot de sociale zekerheid hebben de Nederlandse SVB en de instanties voor sociale zekerheid van België en Duitsland afgesproken dat in het tijdvak 12 maart 2020 tot en met 30 juni 2023 het thuiswerken door de grensarbeider geen gevolgen heeft voor zijn of haar sociale zekerheidspositie.

Toekomst/thuiswerken/fiscaal/sociale zekerheid

De afspraken die Nederland met België en Duitsland heeft gemaakt over het thuiswerken door grensarbeiders zijn op 1 juli 2022 geëindigd. Met ingang van 1 juli 2022 gelden de regels die zijn afgesproken in de belastingverdragen. Op dit moment is nog geen nadere regelgeving vastgesteld over de fiscale behandeling van thuiswerkdagen. Zoals wij begrijpen wordt overleg gevoerd met België en Duitsland maar is met betrekking tot de fiscale aspecten van thuiswerken nog geen definitieve afspraak gemaakt voor het thuiswerken door grensarbeiders.

Ter zake van de sociale zekerheid geldt tot 1 juli 2023 een overgangsperiode. De overgangsperiode is gebruikt om nieuwe afspraken te maken die leiden tot een structurele oplossing voor de sociale zekerheidsaspecten van thuiswerkende grensarbeiders. Vanaf 1 juli 2023 zal de nieuwe EU-Kaderovereenkomst Sociale Zekerheid van toepassing zijn.

EU-Kaderovereenkomst Sociale Zekerheid

De EU-Kaderovereenkomst (Framework Agreement on the application of Article 16 (1) of Regulation (EC) No. 883/2004 in cases of habitual cross-border
telework) inzake sociale zekerheid is onlangs gepubliceerd. De EU-Kaderovereenkomst maakt het mogelijk dat werknemers tot 50% van de arbeidstijd thuiswerken zonder dat de toepasselijke socialezekerheidswetgeving wijzigt. Deze werknemer blijft dan sociaal verzekerd in de lidstaat waar de werkgever is gevestigd. Een voorwaarde voor toepassing van de regeling is dat zowel het woonland als de werkstaat de EU-Kaderovereenkomst hebben ondertekend.

De EU-Kaderovereenkomst treedt in werking op 1 juli 2023 in werking. Nederland, België en Duitsland gaan naar verwachting de EU-Kaderovereenkomst vóór 1 juli 2023 tekenen. De EU-Kaderovereenkomst wordt aangegaan voor 5 jaar en kan steeds met 5 jaar verlengd worden. Een EU-werkgroep houdt zich bezig met een structurele aanpassing van de sociale zekerheidswetgeving.

De EU-Kaderovereenkomst geeft werknemers en werkgevers een ‘opting-in’ mogelijkheid, zodat de werknemer sociaal verzekerd blijft in het land van de werkgever indien de medewerker 25% tot 49,9% thuiswerkt en de overige tijd in het land van de werkgever werkt.

Omdat sprake is van een ‘optin in regeling’ c.q. een keuzemogelijkheid is het verplicht om een A1-verklaring aan te vragen voor de werknemers die van de regeling uit de EU-Kaderovereenkomst gebruik willen maken. Het is van belang om tijdig een A1-verklaring aan te vragen.

Aanvragen met terugwerkende kracht worden in principe afgewezen. Twee uitzonderingen voor een aanvraag met terugwerkende kracht zijn mogelijk: 1. de aanvraag bevat een periode van maximaal 3 maanden terugwerkende kracht bevat en sociale zekerheidspremies in het land van de werkgever zijn betaald gedurende die periode; en aanvragen ingediend tot 1 juli 2024 mogen een periode van maximaal 12 maanden terugwerkende kracht bevatten, mits sociale zekerheidspremies in het land van de werkgever zijn betaald gedurende die periode.

Wil de werknemer dat de reguliere regels van toepassing blijven c.q. sociaal verzekerd blijven in werkland bij minder dan 25% thuiswerken of sociaal verzekerd zijn in woonland bij 25% of meer thuiswerken dan wordt geen beroep gedaan op de ‘optin in regeling’. Wel moet nog steeds een A1-verklaring worden aangevraagd. Dit geldt ook in situaties van detachering. Een A1-verklaring is bewijsstuk dat de werknemer in een specifiek land sociaal verzekerd is/blijft en er in het andere (werk)land geen verplichting is tot afdracht van sociale zekerheidspremies.

Een aanvraag voor een A1-verklaring wordt op basis van artikel 16 van de Europese Verordening 883/2004 inzake sociale zekerheid ingediend, in de lidstaat van de werkgever. Die lidstaat onderzoekt op aan de voorwaarden is voldaan en geeft dan een verklaring af zonder dat er instemming nodig is vanuit de andere lidstaat. De maximale duur waarvoor de A1-verklaring kan worden afgegeven zal 3 jaar bedragen; na de drie jaar kan een nieuwe A1-verklaring worden aangevraagd.

Documenten en publicaties

• Geannoteerde agenda Informele Raad Werkgelegenheid en Sociaal Beleid (WSBVC), 3-4 mei 2023 21501-31. Klik hier 
• Raad voor de Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken. Klik hier
• Framework Agreement Telework Explanatory memo. Klik hier
• FD: Werkgevers dringen aan op fiscale oplossing voor thuiswerkende grenswerker. Klik hier
• Kamerbrief 'Beantwoording schriftelijk overleg naar aanleiding van brief over de onderhandeling van belastingverdragen', 26 mei 2023, nr. 2023-0000119285. Klik hier 
• Beantwoording schriftelijk overleg belastingverdragen. Klik hier
• Beslisnota Belastingverdragen. Klik hier

Dit bericht is opgesteld door de redactie van Taxnavigator/eindredactie mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels. Voor meer informatie: info@taxnavigator.nl. © Copyright Taxnavigator/Nestor Business Media BV/Nestor Media Groep. Ter zake van onze fiscale dienstverlening en berichtgeving gelden algemene voorwaarden en hetgeen wordt vermeld in de colofon.

Deel dit bericht: