Belastingrente: Spiegelcorrecties: Verschuivingen btw en BTW-compensatiefonds

In dit nieuwsbericht informeren wij u over de laatste ontwikkelingen inzake de verschuldigdheid van belastingrente bij spiegelcorrecties.

Vanaf 2024 is geen of nagenoeg geen belastingrente meer verschuldigd bij spiegelcorrecties. 

1. Algemeen 

Gemeenten hebben een ingewikkelde btw-positie. Gemeenten handelen als overheid en kunnen de btw op de kosten die gemeenten maken bij de uitvoering van werkzaamheden die als overheid worden verricht compenseren bij het BTW-compensatiefonds tenzij een uitsluitingsgrond geldt. Gemeenten kunnen handelen als btw-ondernemer. Gemeenten hebben recht op aftrek van btw op de kosten voor zover de gemeente als btw-ondernemer met btw belaste activiteiten verricht.

Bij veel gemeentelijke activiteiten vindt een samenloop plaats van werkzaamheden die als overheid worden verricht met werkzaamheden die als btw-ondernemer worden verricht. De gemeente ontwikkelt een gebied. De gemeente handelt als overheid voor zover gemeentelijk openbaar gebied wordt aangelegd. De gemeente handelt als btw-ondernemer voor zover btw-bouwkavels worden verkocht en geleverd. Of de gemeente bouwt een nieuwe MFA waarin de gemeente bepaalde delen zelf gebruikt en andere delen belast met btw verhuurt. De gemeente heeft kosten met btw doorbelast en de btw op de kosten gecompenseerd bij het BTW-compensatiefonds. De gemeente moet de btw op de kosten nauwkeurig toerekenen. Welke btw op de kosten kan de gemeente compenseren bij het BTW-compensatiefonds en welke btw op de kosten moet de gemeente in aftrek nemen op de btw-aangifte?

2. Verschuldigdheid van belastingrente 

Vaak blijken bij een nacalculatie dat verschuivingen hebben plaatsgevonden. De gemeente heeft teveel btw op kosten gecompenseerd bij het BTW-compensatiefonds en te weinig btw op kosten in aftrek genomen op de btw-aangifte of de gemeente heeft te weinig btw op kosten gecompenseerd bij het BTW-compensatiefonds en te veel btw op kosten in aftrek genomen op de btw-aangifte. De gemeente moet via suppletieaangiften een en ander corrigeren. De gemeente is ter zake van de correcties vaak belastingrente verschuldigd. 

Het bijzondere daarbij is dat de gemeente belastingrente is verschuldigd als teveel onterecht gecompenseerde btw of teveel onterecht in aftrek genomen btw wordt terugbetaald. De Belastingdienst vergoedt echter geen belastingrente over de bedragen aan btw die worden terugbetaald aan gemeenten. Bij spiegelcorrecties ontstaan extra kosten voor gemeenten omdat de gemeente enerzijds belastingrente moeten betalen en anderzijds geen belastingrente wordt vergoedt. 

Een gemeente heeft geprocedeerd tegen deze gang van zaken en de procedure verloren. De hoge Raad oordeelt in zijn arrest van 9 juni 2023, 20/03879, dat de Belastingdienst het bedrag van de verschuldigde belastingrente niet wordt verminderd omdat voor datzelfde bedrag een bijdrage uit het BTW-compensatiefonds is toegekend.

3. Toezegging Staatssecretaris van Financiën 

De procedure is weliswaar verloren maar heeft toch een positief effect gehad. De procedure heeft het ongewenste en onredelijke effect van belastingrente op de fiscale agenda gezet. In zijn brief van 15 december 2022, nr. 2022-0000309018, geeft de Staatssecretaris van Financiën aan dat artikel 30ia AWR ook gaat gelden voor de omzetbelasting. In artikel 30ia AWR is bepaald:

1. Voor zover gedurende het tijdvak waarover de belastingrente wordt berekend het te betalen bedrag aan belasting reeds is geheven, dan wel op aangifte is voldaan of afgedragen, kan de inspecteur de belastingrente die over dat gedeelte van het tijdvak in rekening wordt gebracht verminderen naar evenredigheid van het reeds geheven, dan wel voldane of afgedragen bedrag.

2. Het eerste lid is niet van toepassing op de belastingrente die in rekening wordt gebracht over de periode vanaf de dagtekening van de vaststelling van de belastingaanslag ter zake waarvan de belastingrente wordt berekend.

3. Het eerste lid is voorts niet van toepassing voor zover het te betalen bedrag aan belasting bestaat uit loonbelasting of omzetbelasting.

4. Bij ministeriële regeling kunnen: a. situaties worden aangewezen waarin het te betalen bedrag aan belasting geacht wordt reeds te zijn geheven, dan wel op aangifte te zijn voldaan of afgedragen; b. situaties worden aangewezen waarin het derde lid geen toepassing vindt; c. nadere regels worden gesteld voor de toepassing van het eerste lid; d. regels worden gesteld op grond waarvan toepassing van het eerste lid om doelmatigheidsredenen achterwege blijft.

Deze bepaling is ingevolge de Fiscale verzamelwet 2023 vanaf 1 januari 2023 opgenomen in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR).

4. Eindejaarsregeling 2023 

In de Eindejaarsregeling 2023 wordt de verschuldigdheid van belastingrente bij spiegelcorrecties weggenomen. 

De Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen 1994 wordt als volgt gewijzigd:

In artikel 31bis, eerste lid, wordt onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel c door een puntkomma, twee onderdelen toegevoegd, luidende:
d. een bedrag aan omzetbelasting ten onrechte in aftrek is gebracht waarna een naheffingsaanslag omzetbelasting met een te betalen bedrag aan belastingrente volgt, terwijl in plaats van die aftrek, onderscheidenlijk een gedeelte daarvan, recht bestond op een bijdrage uit het fonds als bedoeld in de Wet op het BTW-compensatiefonds;
e. een bedrag ten onrechte als bijdrage is ontvangen uit het fonds als bedoeld in de Wet op het BTW-compensatiefonds waarna een beschikking als bedoeld in artikel 9, vierde lid, van die wet met een te betalen bedrag aan belastingrente volgt, terwijl in plaats van die bijdrage, onderscheidenlijk een gedeelte daarvan, recht bestond op een teruggaaf van omzetbelasting.

Beoogd is om de wijziging met ingang van 1 januari 2024 in werking te laten treden waarbij het eerst van toepassing is op beschikkingen die op dat moment nog niet onherroepelijk vaststaan.

5. Verzoek  

Verschillende gemeenten verzoeken de Belastingdienst op basis van een mededeling die is gedaan in de brief van 15 december 2022 om een rentematiging te verstrekken. Die rentematiging kan alleen betrekking hebben op rentebeschikkingen die nog niet onherroepelijk vaststonden op 18 november 2022.

Meer informatie treft u aan op VNG-Fora. Klik hier 

6. Gemeentelijke praktijk

Dit onderdeel bevat belastingadviezen en kunt u nalezen op het besloten gedeelte van Taxnavigator. Klik hier

7. Documenten en publicaties

• Arrest Hoge Raad Hoge Raad d.d. 9 juni 2023, nr. 20/03879. Klik hier
• Brief 'Artikel 30ia en het arrest van 18 november 2022' van de Staatssecretaris van Financiën d.d. 15 december 2022, nr. 2022-0000309018. Klik hier 
• Memorie van toelichting bij de Fiscale verzamelwet 2023 (Kamerstukken II 2021/2022, 36107, nr. 3, p. 16). Klik hier
• Wettekst Eindejaarsregeling 2023; Internetconsultatie versie 1.0. Klik hier 
• Nota van toelichting Eindejaarsregeling 2023;  Internetconsultatie versie 1.0. Klik hier

Dit bericht is opgesteld door de redactie van Taxnavigator/eindredactie mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels. Voor meer informatie: info@taxnavigator.nl. © Copyright Taxnavigator BV/Nestor Business Media BV/Nestor Media Groep. Ter zake van onze fiscale dienstverlening en berichtgeving gelden algemene voorwaarden en hetgeen wordt vermeld in de colofon.

Deel dit bericht: